Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của loa bạn cần biết.
Bản chất của âm thanh từ loa hoặc bất kỳ vật gì phát ra thì bản chất của nó chính là sóng âm, tuy nhiên để hiểu sâu và kỹ lưỡng thì rất khó, trong bài viết này, mình xin chia sẻ đến các bạn những nguyên tắc hoạt động cơ bản nhất của âm thanh và cụ thể đó là từ loa phát ra.
Nguyên tắc hoạt động của loa
Nói đến loa là nói đến sóng âm và không khí. Công nghệ loa rất đơn giản, và nếu bạn hiểu biết được bản chất của âm thanh thì nó sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc setup các vị trí đặt loa và thiết bị nghe nhạc trong nhà bạn sao cho tối ưu và hiệu quả nhất.
- Cách điều chỉnh thông số amply toàn tập
- Kinh nghiệm lựa chọn đầu karaoke tốt nhất.
- Làm sao để bạn trải nghiệm âm thanh tốt hơn
- Cách lựa chọn amply hiệu quả mà không phải ai cũng biết
Âm thanh nói chung, dù là phát ra từ bất kỳ thiết bị gì từ loa, tiếng nói thì thực chất đó chính là sự dao động của không khí, sóng âm di chuyển trong không khí và khi không khí đó di chuyển đến tai bạn thì não bạn sẽ có sóng dao động đó là âm thanh và nhận biết nó.
Các loại loa, bất kể kích thước, thực hiện một công việc đơn giản là tạo ra sóng âm. Nói cụ thể hơn là loa nhận một dạng thể hiện bằng điện của một tín hiệu âm thanh từ bộ khuếch đại (ampli), rồi loa rung lên để tạo ra các sóng âm tương ứng và tái tạo âm thanh ban đầu.
Khi thu nhạc, âm thanh được chuyển đổi thành dạng sóng âm kỹ thuật số hay tương tự, (bạn có thể xem bài này để hiểu hơn về dạng sóng tương tự). Còn nếu khi phát nhạc, bạn cần chuẩn bị thiết bị để chuyển đổi dữ liệu đó về lại thành tín hiệu điện thích hợp để có thể đưa đến loa. Mọi bộ phận của dàn âm thanh hay một hệ mạch kỹ thuật số và hệ mạch tương tự của một thiết bị được sử dụng cho mục đích này.
Loa âm thanh và cách vận hành
Đa số mọi dòng loa đều có cấu trúc và thiết kế giống nhau(hơn nhau ở vật liệu và nguyên liệu). Ở phía sau của loa, một nam châm vĩnh cửu (thường có dạng tròn, mới đây họ còn phát triển một dòng loa từ NEO, chất lượng hơn nam châm vĩnh cửu nhiều) được gắn chặt trong một khung cố định. Khi điện được dẫn vào loa, các thay đổi trong điện trường làm cuộn đồng trong nam châm rung lên.
Dính với cuộn đồng này là một màng chắn, thường làm bằng plastic hoặc giấy có độ bền rất cao. Màng này rung tới và lui để làm di chuyển không khí trước loa và cùng với đó sóng âm được tạo ra. Khi các sóng âm này đến tai bạn, não bộ bạn sẽ phân tích và bạn sẽ nghe được âm thanh.
Khi dòng điện lưu động theo một hướng, màng chắn rung xa khỏi nam châm. Khi dòng điện lưu động hướng ngược lại, màng chắn rung ngược về. Sự lưu động của dòng điện được thay đổi tới lui để khớp với tần số của sóng âm mà loa phải tạo ra. Sự thay đổi này khác nhau với dải tần số thấp thì dao động có thể thay đổi vài chục lần mỗi giây, đối với tần số cao (âm bổng), có thể thay đổi dao động lên đến con số 20 nghìn lần hay hơn trong mỗi giây.
Một điều rất đáng chú ý đó là kích thước của loa có ảnh hưởng đến khả năng tái tạo âm thanh. Như đã phân tích ở trên, để tạo ra được con số dao động lên đến 20.000 lần/s thì yêu cầu loa phải có kích thước nhỏ thì loa màng loa mới dao động nhanh đến thế, và các loại loa này thường dùng làm loa treble. Ngược lại, các dòng loa có kích thước lớn, sẽ cho dao động chậm nhưng đổi lại cường độ âm lớn nên thường được dùng làm loa bass (do đó loa bass thường có kích thước to hơn loa treble trong 1 hệ thống âm thanh là vì vậy).
Nhiều bộ loa thường chỉ có một loa duy nhất, ví dụ như các dòng loa âm trần giá rẻ hoặc loa treo tường. Mặc dù vậy, dù có những bộ loa một loa phát ra rất tốt hầu hết âm thanh đủ các tầm, các bộ loa tiêu chuẩn và nghe nhạc thường được trang bị 2 hoặc nhiều hơn để đáp ứng nhiều dải tần số khác nhau.
Loa âm thanh và sóng âm
Độ dài của một sóng âm riêng biệt tùy thuộc tần số của nó. Tất nhiên là bạn sẽ không để ý gì nhiều đến độ dài sóng, nhưng nó cũng vô cùng quan trọng khi bạn quyết định vị trí sẽ đặt loa.
Đối với trường hợp loa siêu trầm, dòng loa phat thanh cam tay tạo âm thanh âm vực bé (âm trầm), có độ dài sóng lớn. Nguyên do bạn thường chỉ cần một loa siêu trầm là: sóng âm 40Hz – một tần số rất thấp thường cần đến loa siêu trầm – dài hơn 8,5m.
Trong một căn phòng cỡ trung bình, bạn không thể nghe nhạc với sóng âm dài cỡ đó nên bạn chỉ cần một loa siêu trầm là được rồi.
Không chỉ dừng lại ở đó, vì độ dài sóng, tai của bạn không thể biết được chính xác là sóng đến từ đâu, đây chính là nguyên do bạn có thể để loa siêu trầm chỗ nào trong phòng cũng hợp lý.
Đối với loa bổng tweeter, một sóng âm 4000Hz (4kHz) – tương đương với nốt cao nhất của đàn ghi ta hay đàn violin có thể phát ra (không kể các họa âm harmonic) – thường chỉ dài 86mm. Bởi những loại âm này rất ngắn và rung rất nhanh, bạn cần phải ở trong đường đi của chúng để nghe thấy rõ chúng. Nó lý do các loa tweeter luôn nằm ở vị trí trên của thùng loa, để chúng có vị trí ngang hoặc gần mức tai người nghe. Nó có nghĩa là bạn cần phải đặt bộ
đặc điểm của loa dùng phát thanh phải và trái làm sao cho loa tweeter cao bằng mức tai của bạn khi bạn nghe nhạc hay xem TV.
Nếu bạn sử dụng bộ loa cỡ bé không thể để trên sàn nhà, chúng phải được đặt trên giá hay kệ để loa tweeter ngang mức với tai bạn. Bộ loa nối với máy tính trên bàn làm việc cũng phải được đặt trên kệ hay giá để loa tweeter hướng về tai bạn.
Loa trầm và loa trung tạo các tần số giữa bổng và trầm thấp, nên vị trí đặt của chúng không quan trọng bằng vị trí đặt của loa tweeter. Đây là lý do loa woofer của bộ loa để sàn luôn ở phía dưới. Tuy nhiên, tần số càng cao, bạn sẽ càng nhận thấy tai của bạn có “cùng trục” với loa am tran cao cap hay không, có nghĩa là có ở ngay trên đường truyền sóng âm của bộ loa hay không.
Youtube
